Dò tìm mãi dân làng mới biết rằng: Một đêm hè trăng thanh gió mát, người đẹp trèo lên các mô đá hình đầu voi nhô ra giữa con suối chảy vòng sau núi ngồi ngắm cảnh, rồi lấy sáo ra thổi. Lát sau, cô chợt thấy có cái gì như ngôi sao băng rạch một đường sáng rực rỡ từ phía dòng sông ngân hà thẳng đến khu rừng mà cô đang ở. Từ trong quầng sáng một chàng trai tuấn tú, dũng mãnh cưỡi con tuấn mã kiêu hùng đi đến bên mô đá hình đầu voi.

 

 

Lạ thay, chỉ với những lời đơn sơ mộc mạc như thế của chàng trai, mà đã làm cho trái tim nàng rung động. Rồi, như bị một phép màu nào sai khiến, nàng ngoan ngoãn trèo lên lưng ngựa, tin tưởng ngồi phía sau chàng trai. Thoáng chốc con tuấn mã tung vó lao đi, rồi phóng vun vút giữa chòm sao này qua chòm sao khác giữa cỏi thiên hà trong tiếng reo vui hớn hở của đôi trai tài gái sắc. Nhưng bất thình lình, chàng trai cho dừng ngựa với khuôn mặt bất chợt trở nên buồn rầu, sầu não, chàng quay lại nói với nàng:

 

 

 

Nàng nhìn vào đây thì rõ. Nói rồi, chàng trai đưa ngón tay đeo nhẩn lên trước mặt cô gái. Cô gái nhìn vào cái mặt ngọc ngũ sắc trên nhẩn và nhìn thấy hai cụ già đẹp lão lạ lùng, đang giơ tay vẫy gọi và nói bằng một thứ tiếng gì đó mà nàng không hiểu được. Đang vui, bỗng đứt giây đàn. Chàng trai ngậm ngùi tiếp- Chúng ta tạm chia tay nhau nhé, ta tặng nàng chiếc nhẩn này, nên nhớ bao giờ có chuyện nguy cấp đe doạ đến tính mạng thì nàng ghé miệng vào mặt nhẩn gọi lên ba tiếng ‘Về với em”  dù xa xôi cách trở đến mấy, ta cũng đằng mây giá vũ đến cứu nàng. Con tuấn mã chở hai người về đến hạ giới, và cặp uyên ương chia tay nhau trong niềm hối tiếc, thẩn thơ.

 

Vào thời kỳ này, lời đồn ở phía tây Châu Bố Chính (Động Phong Nha ) có một người con gái tài sắc vẹn toàn đã đến tai một tên lãnh chúa. Tên này có một toà lâu đài uy nghi tráng lệ xây cất  trên ngọn núi cao bốn mùa mây phủ. Hắn ta giàu thuộc loại ‘ phú gia địch quốc” uy quyền ngang trời dọc đất. Tuy vợ lớn, vợ bé đã hàng đầu, hàng đống nhưng nghe đến chuyện người con gái trẻ đẹp hắn đã vô cùng thèm khát và rắp tâm chiếm đoạt nàng bằng được. Sau nhiều lần cắt cử gia nhân, lính tráng đem sính lễ đến ra mắt ông lão thợ săn để cầu hôn cô gái, nhưng không được, tên lãnh chúa cử một bọn tâm phúc đầu trâu mặt ngựa đến rình rập, rồi nhân lúc cô gái ra bờ suối ngồi thổi sáo, đã bắt cóc cô gái đặt lên mình voi chở về lâu đài. Từ đó, ngày hai lần, tên lãnh chúa đến ra mắt cô gái và lần nào hắn cũng mang theo một mâm ngọc ngà châu báu đến cầu xin nàng trao tình yêu cho hắn, nhưng cô gái một mặt từ chối, vì lý do ‘ Tôi đã có chồng chưa cưới. Tôi không thể lấy ngài được’. Cuối cùng, tên lãnh chúa tức giận hét lên:

 

 

Cặp  mắt ốc nhồi lồng lên sồng sọc, cả giọng nói rít qua kẻ răng và điệu cười khả ối của tên lãnh chúa khiến  cô gái biết rằng mình đã ở thế nguy nan. Giây phút đó,  cô nhớ đến chiếc nhẩn mà người yêu trao tặng và lời căn nhặn của chàng. Lạ thay, nhìn vào  ngón tay, chiếc nhẩn đã bị mất từ bao giờ, không còn nhẩn quý. Cô gái hốt hoảng đưa mắt nhìn quanh và nhanh chóng nhận ra, gian phòng cô bị giam nằm trong tầng cao nhất toà lâu đài của tên lãnh chúa. Phía sau là vách núi dựng đứng cao nghìn thước, thẳng xuống một hồ nước ngập trong sương khói lờ mờ. Trong khi tên lãnh chúa dần tiến về phía cô, thì cô từng bước lùi về phía cửa sổ cuối phòng.

 

Này ngài lãnh chúa hãy dừng lại. Cô thét lên: “Tôi đã có chồng chưa cưới. Nếu ngài tiến đến nữa, thì ngài sẻ tìm thấy một xác chết”. Nhưng lãnh chúa vẩn tiến tới. nhanh như cắt, cô gái nhảy thoát lên khung cửa sổ. ‘ Tình quân ơi! Hãy về đây với em!”. Nàng kêu lên câu đó và nhào mình ra khỏi cửa, bay đi như con thiên nga xuống lòng hồ.Ngay lập tức cả toà lâu đài uy nghi, đường bệ tự nhiên rung ring, chao đảo, phát ra những tiếng kêu lắc rắc, rồi sụt dần, sụt dần xuống tận âm ty địa ngục nào đó. Đồng thời, nước từ các con khe, ngọn suối nhiều nơi trong vùng núi đá ào ạt đổ xuống hồ. Tức nước vỡ bờ, sức nước đã dội phá bờ hồ thành một dòng chảy, ào ạt đổ vè xuôi, chảy thông ra biển. Dòng nước chảy đến đâu thì phía trên những con cò , con hạc, con vạc, con sếu và phía dưới là những con cá hanh, cá trẻm, cá vược, cá chình tung lượn về theo đó. Dòng nước chảy đến đâu thì ở đó ít lâu sau, những nương dâu, bãi mía, những cánh đồng lúa, nương khoai, những làng quê trù phú mọc lên và chẳng bao lâu đã trở thành một vùng quê thanh bình cảnh sắc xin tươi, ít nơi nào sánh kịp.

 

Lúc đó, có một vị đạo sĩ từ phương bắc trên đường đi tìm thuốc "TRƯỜNG SINH BẤT LÃO” đã dừng lại đây một thời gian vì mến cảnh sinh tình. Ngài hết sức ngạc nhiên vì con sông xanh biếc mà chưa có tên gọi. Lắng nghe dân làng kể chuyện, ngài hiểu rằng, sự ra đời dòng sông thơ mộng này gắn với sự quyên sinh chung thuỷ của người con gái miền sơn cước tài hoa mà bạc mệnh thuở nào, nên ngài nảy ý định lấy tên nàng đặt tên cho dòng sông. Oái ăm thay, chẳng một ai ở đây biết tên nàng là gì. Ngẫm ra, ngài thấy nàng chết khi còn SON trẻ,  lại quyên sinh để giữ cho được tấm lòng SON SẮT THUỶ CHUNG  với người mình yêu. Do vậy, vị đạo sĩ bèn đặt tên cho dòng sông này là SON. Dân làng vô cùng cảm kích, xúc đông với cái chết của người con gái tài hoa, đoan chính, với tên gọi ân nghĩa được đặt cho dòng sông, nên từ đó dòng sông được dân làng truyền gọi là SON. Mãi mãi cho đến ngày nay dòng sông vẩn giữ được màu lục thuỷ, xanh ngắt, thuỷ chung của mình.