LẬY DÔNG CUỐNG NGẮN

Tên khác: Cựa gà mũi mác

Tên khoa học: Cleidion brevipetiolatum Pax & Hoffm.

Tên đồng danh:

Họ: Thầu dầu - Euphorbiaceae

Bộ: Sơ ri - Malbighiales

Lớp: Hai lá mầm - Magnoliopsida

Ngành: Hạt kín - Magnoliophyta

Đặc điểm nhận dạng:

Cây cao 15 - 20 m, đường kính 30 - 50 cm. Lá đơn, mọc cách hay gần đối, tập trung đầu cành, hình lưỡi mác hoặc trứng ngược, đầu có đuôi ngắn, gốc thót dần thành 9 - 20 cm, rộng 3,5 - 7 cm, mép lá có răng cưa, gân bên 6 - 7 đôi, cuống lá dài 5 - 30 mm, Lá kèm sớm rụng.

Cụm hoa ra đầu cành, khác gốc hay cùng gốc. Cụm hoa đực bông dày, dài 7 - 9 cm, phủ lông tơ ngắn, mang 5 – 6 hoa trong một xim đơn trong nách lá, 1 lá bắc hình bầu dục rộng.

Cánh đài nguyên khép kín hay chia thùy không bằng nhau. Nhị rất nhiều, chỉ nhị dạng chỉ. Hoa cái đơn độ, nhẵn, có 2 - 3 lá bắc nhắn và nhọn, phình lên thành chùy rộng 15mm. Cánh đài 5 không bằng nhau. Bầu hình cầu, đường kính 3mm, phủ dày lông nhung, vòi nhụy 3, rời gần tới gốc, 3 ô, 1 noãn.

Quả 3 mảnh, phủ lông nhung ngắn, đường kính 12 - 15mm, mang cánh đài đồng trưởng. Hạt hình cầu, đường kính 7mm, màu hung nâu với những vân nhạt.

Sinh học, sinh thái:

Cây mọc trong rừng lá rộng thường xanh nhiệt đới, núi đá vôi và núi đất, tái sinh tương đối tốt. Cây đòi hỏi thổ nhưỡng tương đối khắt khe, ưa đất đen, đất xung tích thung lũng núi đá vôi hay đất phù sa ven sông suối, có thành phần cơ giới nhẹ, độ chua nhẹ đến trung tính, ẩm.

Hoa tháng 3 - 7. Quả tháng 4 - 10.

Phân bố:

Trong nước: Lạng Sơn, Bắc Thái, Sơn La, Hà Tây, Hoà Bình, Nam Hà, Ninh Bình, Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tĩnh, Gia Lai, Kontum.

Nước ngoài: Lào, Trung Quốc (Vân Nam, Hải Nam), Thái Lan

Tình trạng bảo tồn:

Sách đỏ thế giới IUCN (2018) phân hạng loài ít quan tâm (LC)

Giá trị, công dụng:

Gỗ trung bình, màu trắng xám, thường dùng trong xây dựng, đóng đồ dùng gia đình, làm nông cụ. Gỗ không chịu được ẩm, nước, dễ cong vênh và mối mọt.

Phong tê thấp (Rễ). Đau dạ dày, sưng họng, viêm gan (Vỏ). Nhọt (Lá).

Biện pháp bảo vệ: