SAO VIỆT NAM

Tên khác: Táu xanh núi đá, Sao đá Việt Nam

Tên khoa học: Hopea vietnamensis H. V. Sam & D. Vu., 2013.

Họ: Dầu – Dipterocarpaceae

Bộ: Bông – Malvales

Lớp: Hai lá mầm – Magnoliopsida

Ngành: Hạt kín - Magnoliophyta

Đặc điểm nhận dạng:

Cây thường xanh, cao 30-40 m, đường kính 60-80 cm. Vỏ mỏng, màu trắng xám, không bong khi còn non, bong thành từng mảng lớn khi già.

Lá đơn, mọc so le, hình trứng hoặc hình mác cách đều nhau, đầu thuôn nhỏ, gốc tròn, hơi bất đối xứng, dài 5-11 cm, rộng 3-5 cm. Gân gốc 5-6 cặp, hai gân dưới thường không rõ, gân bên 3-5 cặp. Cuống lá mỏng, dài 6-10 mm, khi còn non được phủ lông tơ màu vàng xám, sớm rụng.

Cụm hoa và chùy hoa ở nách lá, dài 6-11 cm, trục lá nhẵn, nụ dài khoảng 6 mm. Lá đài 5, gần tròn hoặc hình trứng, dài 2-2,5 mm. Cánh hoa 5, hình trứng ngược hoặc hình elip, màu vàng nhạt, dài khoảng 5 mm. Nhị 15, xếp thành hai vòng; Bao phấn hình elip, dài 0,5-0,7mm, chỉ nhị dài 1,3-1,6mm.

Quả hình trứng, dài khoảng 1,7cm và rộng khoảng 0,9cm, nhọn ở đỉnh, màu vàng nâu khi chín, cánh 2, dài 4-6cm, rộng khoảng 1,2cm; đỉnh tù, không có lông, có khoảng 11 gân song song trên mỗi cánh.

Sinh học, sinh thái:

Sao đá việt nam phân bố ở rừng lá rộng thường xanh trên núi đá vôi và trên đất lẫn đá tại VQG Phong Nha - Kẻ Bàng, tỉnh Quảng Bình.

Ra hoa tháng 7-9 và quả chín vào tháng 2-3 năm sau.

Phân bố:

Quảng Bình (Phong Nha - Kẻ Bàng) và Thừa Thiên Huế (Nam Đông)

Tình trạng bảo tồn:

Áp lực bị khai thác và sinh cảnh bị tác động.

Loài này hiện chỉ ghi nhận ở 2 điểm phân bố thuộc miền Trung Việt Nam; sinh cảnh sống trong quá khứ bị thu hẹp và suy thoái do tác động của canh tác nông nghiệp.

Loài bị khai thác lấy gỗ; kích cỡ quần thể suy giảm ước tính > 50 % trong vòng hơn 10 năm qua; Sao đá việt nam hiện được bảo vệ tại VQG Phong Nha - Kẻ Bàng, tỉnh Quảng Bình (tiêu chuẩn A2cd).

Danh lục đỏ Việt Nam: Phân hạng EN, A2cd.

Giá trị, công dụng:

Gỗ tốt được sử dụng trong xây dựng và đóng đồ dùng gia đình.

Biện pháp bảo vệ:

Hiện nay, Sao đá việt nam hiện được bảo vệ tốt tại VQG Phong Nha - Kẻ Bàng, tỉnh Quảng Bình.

Cần tiến hành các nghiên cứu về thu hái hạt, nhân giống và gây trồng làm cơ sở cho bảo tồn và phát triển loài này.